Kadında bir adet dönemi yumurtlamanın olduğu zamana göre iki kısımdan oluşur. Adet kanaması ile yumurtlama arasında geçen döneme yumurta büyümesi (folliküler) dönemi denir, yumurtlamadan sonrasına ise ikinci (luteal) dönem denir.
Luteal dönem süresi kişiden kişiye belirgin farklılıklar göstermez ve ortalama iki haftadır. Bu dönemde çatlamış yumurtadan korpus luteum denilen yapı oluşur ve bu yapıdan progesteron hormonu salgılanır. Progesteron hormonu rahmin iç tabakasında değişikliklere neden olarak gebeliğin tutunmasını ve gebeliğin devamını sağlar.
Tüp bebek uygulamasında yumurtalar toplandıktan sonraki dönemde salgılanan progesteron hormonu tek başına yeterli olmayabilir. Tedavi esnasında kullanılan ilaçlar da bu yetersizliğin bir sebebi olabilir. Bu yetersizliği aşmak ve gebelik şansını arttırmak için dışarıdan verilen hormon desteğine luteal dönem desteği denir. Bu destek iğne, hap veya vajinadan uygulana jeller şeklinde olabilir. Bu hormon desteğinin düzenli ve kesintisiz olması çok önemlidir. Bu destek gebeliğin 9 veya 10. haftasına kadar devam etmektedir. 11. Gebelik haftasından sonra ise plasenta( bebeğin anneye tutunmasını sağlayan eşi ) gerekli progesteron hormonunu kendi başına üretmeye başlamaktadır.
Progesteron ilk olarak kas içi enjeksiyonlarla vucuda verilmiş ve başarılı olunmuştur. Hastanın konforunu arttırmak için zaman içinde vajinal olarak kullanılan veya ciltaltına yapılabilen progesteronlar da geliştirilmiştir. Denenmekte olan bir diğer yöntem de ağızdan alınan progesteronlardır ve bu yöntemle de başarılı sonuçlar alınmaktadır. İlaçlar çoğunlukla günlük dozlar şeklinde alınmaktadır. Enjeksiyon yerinde ağrı, vajinal kaşıntı, vajinal kanama gibi durumlarda ilacın ve kullanım biçiminin değiştirilmesi mümkündür.
Embriyo transferi sonrası dönemde dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri luteal dönem desteğidir. Gebeliğin tutunması ve devamı için progesteron desteğine uygun süre boyunca aralıksız olarak devam edilmelidir. Kanama gibi düşük riskinin söz konusu olduğu durumlarda bu hormon destekleri doktor kontrolünde bir miktar arttırılabilir.
Kaynakça
Gizzo S, Andrisani A, Esposito F, Noventa M, Di Gangi S, Angioni S, Litta P,Gangemi M, Nardelli GB. Which luteal phase support is better for each IVF stimulation protocol to achieve the highest pregnancy rate? A superiority randomized clinical trial. Gynecological endocrinology : the official
journal of the International Society of Gynecological Endocrinology 2014;30: 902-908
Liu XR, Mu HQ, Shi Q, Xiao XQ, Qi HB. The optimal duration of progesterone supplementation in pregnant women after IVF/ICSI: a meta-analysis. Reproductive biology and endocrinology : RB&E 2012;10: 107
Iwase A, Ando H, Toda S, Ishimatsu S, Harata T, Kurotsuchi S, Shimomura Y, Goto M, Kikkawa F. Oral progestogen versus intramuscular progesterone for luteal support after assisted reproductive technology treatment: a prospective randomized study. Archives of gynecology and obstetrics 2008;277: 319-324.