Türkiye’de tüp bebek tedavisi için devlet desteği, belirli şartlar altında Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanmaktadır. Bu destek, tüp bebek tedavisinin mali yükünü azaltarak çiftlerin çocuk sahibi olma şansını artırmayı amaçlar. İşte tüp bebek tedavisinde devlet desteği hakkında bütün bilmeniz gerekenler:
– Yardımcı üreme yöntemi tedavileri
(1) İnvitro fertilizasyon işlemleri (IVF), 5510 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde tanımlanan “yardımcı üreme yöntemi” olarak kabul edilir. Ovulasyon indüksiyonu (OI) ve intrauterin inseminasyonu (IUI) işlemi bu kapsamda değerlendirilmez.
– İnvitro fertilizasyon (IVF)
(1) Evli olmakla birlikte daha önceki evliliklerinden çocuk sahibi olup olmadığına bakılmaksızın evlat edinilmiş çocukları hariç mevcut evliliğinde çocuk sahibi olmayan genel sağlık sigortalısına en fazla üç deneme (siklus) ile sınırlı olmak üzere uygulanan IVF tedavilerine ilişkin giderler, aşağıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi halinde Kurumca karşılanır.
- a) Yapılan tıbbî tedavileri sonrasında normal tıbbî yöntemlerle çocuk sahibi olamadığının ve ancak yardımcı üreme yöntemi ile çocuk sahibi olabileceğine dair sağlık kurulu raporu düzenlenmiş olması,
- b) Kadının 23 yaşından büyük, 40 yaşından küçük olması,
- c) Uygulamanın yapıldığı merkezin Kurum ile sözleşmeli olması,
ç) Eşlerden birinin en az beş yıldır genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi olup, 900 gün genel sağlık sigortası prim gün sayısının olması,
- d) Kadının primer ovaryan yetmezliği ve erkeğin azoospermisi olması hâlleri hariç olmak üzere son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olduğunun Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusu sağlık kurulları tarafından belgelenmesi.
(2) IVF tedavisine başlanan kadının IVF uygulama tarihinde (embriyo transferinin yapıldığı tarih) 40 yaşından büyük olması durumunda, IVF tedavisine ait bedeller Kurumca karşılanmaz. Ancak kadının 40 yaşından küçük olduğu tarihte düzenlenmiş geçerli sağlık raporunun bulunması ve rapor tarihinden itibaren 30 gün içinde embriyo transferinin gerçekleştirilmiş olması durumunda, IVF tedavisine ilişkin sağlık hizmetleri Kurumca karşılanır.
(3) Kuruma devredilen sosyal güvenlik kurumlarınca daha önce ödenen tüp bebek tedavileri, işlem adetlerinin hesaplanmalarında dikkate alınır.
(4) IVF bedellerinin ödenebilmesi için IVF uygulanacak kadında gebeliğin sürdürülmesine engel olabilecek sistemik hastalığın bulunmadığının IVF tedavisi için gerekli sağlık kurulu raporunda belirtilmesi yeterlidir.
(5)Harp malullüğü kapsamında aylık almakta olan harp malullerinin kendileri ve bunların eşleri, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna veya 2330 sayılı Kanun hükümleri uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre malullük aylığı almakta olan vazife malullerinin kendileri ile bunların eşleri, bu Kanunun 47 nci maddesi ile 5434 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi ve mülga 45 inci maddesi kapsamında vazife malulü olarak aylık almakta olan vazife malullerinden ise başkasının yardımı ve desteği olmaksızın yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak derecede malul olanların kendileri ile bunların eşleri, birinci fıkranın (ç) ve (d) bendlerinde belirtilen şartlar aranmaz.
Tüp Bebek tedavisinin karşılanma koşullları
1) Erkek faktörü: Üro-androlojik ( erkek açısından) tedaviye rağmen, en az 15 gün aralarla yapılan üç ayrı spermiyogramın ( sperm sayımı ) hepsinde total progresif motil sperm sayısının ( ileri doğru hareket eden toplam sperm sayısının ) 5 milyondan az olduğu oligoastenospermi ( az ve zayıf hareketli sperm ) olguları ile azoospermi ( hiç sperm olmayan ) olguları. Ancak; normal yoldan ejekülat ( meni ile ) sperm elde edilemeyen bir hastalığın olduğunun ilgili uzman hekim raporu ile belgelenmesi halinde spermiyogram sonucu aranmaz.
2) Kadın faktörü:
- a) Tubal faktör: Primer silier diskinezi-Kartegener Sendromu varlığı, laparoskopi ile onaylanmış bilateral tam tubal tıkanıklık saptanan (ağır distal tubal hastalık, bilateral organik proksimal tubal tıkanıklık, bilateral tubal tıkanıklık veya tüp yokluğu olan) olgular, ağır pelvik yapışıklık belirlenen veya tubal cerrahi (laparoskopi veya açık cerrahi ile) sonrasında gebe kalamayan olgular.
- b) Endometriyozis: Hafif ve orta derece endometriozis, ileri evre (evre 3-4) endometriozis.
- c) Hormonal – ovulatuar ( yumurtlamaya ait ) bozukluklar: DSÖ Grup I-II hastalarda anovulasyonda standart tedaviye yanıtsız olgular.
3) Açıklanamayan infertilite: Hem erkek, hem de kadının tetkiklerinin normal olmasına ve gonadotropinlerle en az iki deneme OI+IUI ( yumurtlama tedavisi ve aşılama ) uygulanmasına rağmen evlilik tarihinden itibaren 3 yıl veya daha uzun süreli gebe kalamama hali.
4) Diğer endikasyonlar: Kötü ovaryan ( yumurta ) yanıtlı veya düşük ovaryan rezervli olgular.
IVF sağlık kurulu raporu
(1) IVF tedavisi için gerekli sağlık kurulu raporu; bünyesinde kadın hastalıkları ve doğum kliniği ile üroloji kliniği (bünyesinde üroloji kliniği bulunmayan ancak üroloji uzman hekiminin konsültan olarak görev yaptığı, eğitim verilen kadın-doğum hastaneleri dâhil) bulunan üçüncü basamak) sağlık hizmeti sunucularında, iki kadın hastalıkları ve doğum uzman hekimi ve bir üroloji uzman hekiminin katılımı ile oluşturulan sağlık kurulları tarafından düzenlenecektir.
(2) Sağlık kurulu raporlarında; hasta yaşı, kimlik bilgileri, tanı, endikasyon, uygulanacak tedavi belirtilecek, ayrıca kullanılacak ilaçların günlük ve maksimum dozları da yer alan hükümler göz önünde bulundurularak sağlık kurulu raporlarında yer alacaktır.
(3) Sağlık kurulu raporunda;
- a) Erkek faktörü için; oligoastenozoospermide total progresif motil sperm sayısı 5 milyondan yüksek olan olgularda iki deneme gonadotropin verilerek uygulanmış “OI+IUI” tedavisinin yapılmış olmasına rağmen gebe kalınamadığının azoospermi olgularında bu şart aranmaz),
- b) İleri evre (evre 3-4) endometriyozis olgularında; endometriozis cerrahisi tedavisinden sonra bir yıl gebeliğin sağlanamadığının veya cerrahi tedavi sonrası iki deneme gonadotropin verilerek uygulanmış “OI+IUI” tedavisi sonrası gebelik elde edilemediğinin,
- c) Hafif ve orta derece endometriyozis olgularında; en az iki deneme gonadotropinlerle “OI+IUI” tedavisi sonrası gebelik elde edilemediğinin,
ç) Açıklanamayan infertilite olgularında; en az iki deneme gonadotropinlerle “OI+IUI” tedavisi sonrası gebelik elde edilemediğinin,
belirtilmiş olması gereklidir.
(4) Ancak; kadının primer ovaryan yetmezliği ve erkeğin azoospermisi olması hallerinde tanıya dayanak teşkil eden klinik ve laboratuvar bulgularının sağlık kurulu raporunda belirtilmesi koşuluyla, IVF öncesinde “OI ve/veya OI+IUI” tedavisi yapılma şartı aranmaz.
(5) Sağlık kurulu raporunun düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay içinde IVF uygulamasının yapılmaması halinde yeniden sağlık kurulu raporu düzenlenmesi gereklidir. Ancak bu süre içerisinde ilaçlar temin edilmiş ise temin edilen ilaçlar maksimum doz hesabında dikkate alınır.
(6) Her bir IVF tedavisi için sağlık kurulu raporu düzenlenmesi gereklidir.
IVF tedavi bedellerinin ödenmesi
(1) IVF tedavisi, Belirtilen bedel esas alınarak faturalandırılır. Bu bedele; IVF tedavisi kapsamında yapılan ovulasyon takibi, oosit aspirasyonu, sperm-oosit hazırlanması ve inkübasyonu, ICSI (mikro enjeksiyon), invaziv sperm elde etme yöntemleri, işlem öncesi kadın ve erkeğe yapılan tetkik ve tahlil bedelleri, kullanılan her türlü sarf malzemesi ile embriyo transferi dahildir.
(2) Embriyo freezing bedeli, birinci veya ikinci denemeden sonra faturalandırılabilir.
(3) Hastaya IVF uygulamasının yapılamaması durumunda; bu süreye kadar yapılan işlemler %10 indirim yapılarak faturalandırılır. Bu durumda söz konusu işlemler deneme sayısına dâhil edilmeyecektir. Ancak kullanılan ilaçlar maksimum doz hesabında dikkate alınır.
(4) IVF tedavisinin, freezing işlemi uygulanan embriyonun transferi ile yapılması durumunda işlemler,“Freezing işlemi uygulanan embriyonun transferi” işlemi üzerinden faturalandırılacaktır. Bu durumda söz konusu işlem, deneme sayısına dâhil edilecektir.
(5) Yaş faktörü, embriyo kalitesi ve benzeri tıbbî zorunluluk hallerinin uygulamayı yapan hekim tarafından gerekçesinin belgelendirildiği durumlar hariç olmak üzere birden fazla embriyo transfer edilmesi nedeniyle birden fazla gerçekleşen doğumlarda, bebeklere ait taburcu edilinceye kadar ortaya çıkacak sağlık hizmeti bedelleri Kurumca karşılanmaz. Sözkonusu bebeklerin tedavilerinin embriyo transfer işlemini gerçekleştiren sağlık hizmeti sunucusu dışındaki sözleşmeli sağlık hizmeti sunucusunda yapılması halinde söz konusu giderler Kurumca karşılanır ancak ödenen bedeller embriyo transfer işlemini yapan merkezden mahsup edilir.
Kayıtların tutulması
(1) Kurumla sözleşmeli üremeye yardımcı tedavi merkezlerinde, IVF kapsamında yapılan her türlü tıbbi işlemin kaydının tutulması ve tutulan kayıtların denetim esnasında ibrazı zorunludur. Bu kayıtların doğru ve sağlıklı bir şekilde tutulması ve muhafazasında, merkez sorumlusu ve ruhsat (uygunluk belgesi) sahibi kişiler, müşterek ve müteselsilen yükümlüdür.
(2) Evli çiftlerin çocuklarının olup olmadığı ile eşler için vukuatlı nüfus kayıt örneği, merkezde tutulan hasta dosyasında saklanacaktır.
Başvuru Süreci
Heyet Raporu: Çiftlerin üniversite veya Devlet Eğitim ve Araştırma hastanelerinden Tüp bebek tedavisine uygun olduklarına dair heyet raporu almaları gerekmektedir.
Kapsam ve Masraflar
SGK’nın tüp bebek tedavisi kapsamında karşıladığı masraflar şunlardır:
- İlaçlar: Tedavi sürecinde kullanılan hormon ilaçlarının büyük bir kısmı devlet tarafından karşılanır. Değişik ilaçların kullanımına bağlı olarak destek verilen rakam değişebilir.
- Tedavi Masrafları: Tüp bebek tedavisinin belirli bir kısmı devlet tarafından ödenir. Ancak, özel hastanelerde veya belirli hizmetlerde ek ücretler çıkabilir ve çift tarafından hasta katkı payı ödenir.
Özel Hastaneler ve Ek Ücretler
Özel hastanelerde yapılan tüp bebek tedavilerinde SGK’nın karşıladığı miktarın üzerinde ek ücretler talep edilebilir. Bu nedenle, çiftlerin tedaviye başlamadan önce toplam maliyet ve devlet desteği hakkında detaylı bilgi alması önemlidir.
Sonuç
Tüp bebek tedavisinde devlet desteği, çiftlerin çocuk sahibi olma şansını artırmak için önemli bir fırsattır. Ancak, başvuru sürecinin doğru bir şekilde yürütülmesi ve gerekli şartların sağlanması gerekmektedir. Detaylı bilgi almak ve başvuru sürecini başlatmak için Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ile iletişime geçmek en iyi adımdır.